O realizacji programów i dofinansowania zadań polonijnych w 2020 r

Z informacji przedstawionej przez wiceministra edukacji narodowej Dariusza Piontkowskiego wynika, że główny obszar działania resortu w ramach zadań polonijnych obejmuje kształcenie dzieci obywateli polskich mieszkających za granicą. Szkoły polskie przy przedstawicielstwach dyplomatycznych, konsularnych, wojskowych poza granicami RP należą do struktury Ośrodka Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą (ORPEG). W 2020 r. funkcjonowało ich 68 w 36 krajach na 4 kontynentach, realizują program uzupełniający (język polski i wiedza o Polsce). Pracowało w nich ponad 540 nauczycieli, uczących 17 tys. uczniów. 1 września 2020 r., w odpowiedzi na potrzeby polonijne, uruchomiona została szkoła polska przy Ambasadzie RP w Reykjaviku. Funkcjonują ponadto Zespół Szkół w Atenach, prowadzący dodatkowo nauczanie ramowe, a także 4 sekcje polskie w szkołach międzynarodowych we Francji. W liceach ogólnokształcących i szkołach podstawowych, będących w strukturze ORPEG, dzięki edukacji na odległość obowiązek szkolny realizuje ponad 300 tys. uczniów w polskim systemie oświaty i ponad 1 tys. w systemach innych krajów. Jak podkreślił wiceminister, ten sposób nauczania sprawdza się w wypadku dużego rozproszenia uczniów za granicą, a w obecnej sytuacji epidemicznej okazuje się jedynym możliwym do zastosowania.

W ramach zadań polonijnych Ministerstwo Edukacji Narodowej zajmuje się również delegowaniem do szkół w Unii Europejskiej nauczycieli, którzy zajmują się edukacją dzieci polskich urzędników unijnych. W 2020 r. skierowano tam 40 nauczycieli, 22 do sekcji polskiej w Brukseli i 15 ‒ w Luksemburgu. Łącznie uczy się tam ponad 750 uczniów. Z kolei do 4 sekcji polskich w szkołach międzynarodowych we Francji oddelegowano 200 nauczycieli, zajmują się tam edukacją ok. 500 uczniów.

Ministerstwo Edukacji Narodowej wspomaga także nauczanie języka polskiego i wiedzy o Polsce w środowiskach polonijnych. Organizuje m.in. kursy doskonalenia zawodowego i warsztaty dla nauczycieli uczących w języku polskim. W 2020 r. wzięło w nich udział ponad 3 tys. osób, w dużej mierze on-line, co pozwoliło skorzystać z nich większej liczbie chętnych.

Za pośrednictwem Ośrodka Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą resort edukacji przekazuje również szkołom organizacji Polaków za granicą podręczniki i pomoce dydaktyczne. W tym roku wpłynęło 160 takich wniosków, łącznie zostanie przekazanych 60 tys. podręczników i pomoce dydaktycznych. Wiceminister edukacji narodowej poinformował również, że trwają prace nad opracowaniem podręcznika do języka polskiego dla Polonii w Ameryce Łacińskiej.

W trakcie dyskusji przewodniczący komisji senator Kazimierz Michał Ujazdowski pytał, jakie środki pozostały niewydatkowane z powodu pandemii. Jak wynika z danych resortu, nie wydano 2 mln zł przeznaczonych na szkolenia nauczycieli, a także 4,5 mln zł na wypoczynek letni dla dzieci polskiego pochodzenia, którego w tym roku ze względów epidemicznych w ogóle nie udało się zorganizować.

Omawiając działalność w zakresie wspierania Polonii i Polaków za granicą, dyrektor ds. programowych Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” Zenona Bańkowska poinformowała, że w 2019 r. 38 mln zł z budżetu stowarzyszenia, wynoszącego ok. 45 mln zł, pochodziło z dotacji Senatu. Znały się w nim też środki z resortów: edukacji narodowej (3 mln zł), sportu (35 tys. zł), kultury (152 tys. zł), spraw zagranicznych (28 tys. zł) i spraw wewnętrznych (5 mln zł). Środki te przeznaczano m.in. na wsparcie 120 ośrodków polonijnych na całym świecie, w tym m.in. na utrzymanie biur i działalność statutową, inwestycje i remonty szkół, domów polskich, na organizację wydarzeń sportowych, wsparcie społecznych szkół i przedszkoli, na pomoc charytatywną, a także dofinansowanie m.in. 36 redakcji mediów polonijnych.

Jak poinformowała dyrektor Zenona Bańkowska, Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” kontynuowało działalność wspierającą środowiska polonijne, w 2020 r. dysponując budżetem w wysokości ponad 20,5 mln zł, w tym z Kancelarii Prezesa Rady Ministrów (14 mln zł), a także resortów: edukacji narodowej (900 tys. zł), spraw zagranicznych (4 mln 750 tys. zł) i sportu (755 tys. zł). W ramach tych środków m.in. realizowano 6 dużych projektów edukacyjnych (ok. 6 mln zł), wzmacniano działalność środowisk polonijnych (ok. 5mln zł), wspierano przedsięwzięcia kulturalne, z powodu pandemii głównie w sieci (ok. 2 mln zł) i media polonijne (ok. 876 tys. zł). Dofinansowanie przeznaczono też m.in. na szkolenia dla nauczycieli, kursy i pakiety edukacyjne zasilono kwotą (ok. 900 tys. zł) 8 projektów sportowych (ok. 755 tys. zł).

Wiceprzewodniczącego komisji senatora Wojciecha Ziemniaka interesowało, jakie są przyczyny nie przyznania środków organizacjom polonijnym, w których imieniu wnioski składało Stowarzyszenie „Wspólnota Polska”. Senator Kazimierz Michał Ujazdowski zapowiedział kontumację dyskusji w tej sprawie.

Kancelaria Senatu
Centrum Informacyjne Senatu