Biuletyn Instytutu Józefa Piłsudskiego, Nowy Jork sierpień 2015

Wizyta Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego
W dniu 24 lipca Instytut odwiedziła minister MKiDN prof. dr hab. Małgorzata Omilanowska w towarzystwie Jacka Milera dyrektora Departamentu Dziedzictwa Kulturowego, Urszuli Ślązak, dyrektora Departamentu Współpracy z Zagranicą oraz Urszuli Gacek, Konsul Generalnej RP w Nowym Jorku.

Goście z zainteresowaniem obejrzeli nową siedzibę i wyrażali uznanie dla ciekawej aranżacji wnętrza, rozmieszczenia obrazów oraz organizacji pomieszczenia na archiwa i książki. Prezes Magda Kapuścińska powitała gości i podziękowała za wieloletnie sponsorowanie przyjazdu archiwistów i bibliotekarzy do Instytutu oraz pomoc finansową na pokrycie części kosztów przeprowadzki do nowej siedziby na Greenpoincie. Dyrektor Iwona Korga krótko zreferowała naszą działalność i nasze nadzieje na pomoc od Ministerstwa na takie programy jak digitalizacja czy promocja i edukacja w dziedzinie polskiej kultury. Pani Minister wyraźnie podkreśliła, że Instytut pełni ważną rolę tu na obczyźnie i powinien zawsze pozostawać w Nowym Jorku.

Pani Minister opowiedziała o osiągnięciach w budowie muzeów i innych placówek kulturalnych w Polsce zwłaszcza Muzeum Historii Polskiej na terenie Cytadeli, które ma powstać do 2018 r. Zachęcała też do wspierania dokumentami czy zdjęciami Muzeum Emigracji Polskiej, które znajduje się w Gdyni.

Na koniec spotkania Minister wpisała do księgi pamiątkowej następujące słowa: “Miejsce sztuki i pamięci, w którym mądrzy i wierni dbają o to co było i troszczą się o to co będzie. Oby zawsze było to miejsce, te zbiory i tacy Polacy.”

Uroczyste otwarcie Instytutu
W dniu 7 lipca celebrowaliśmy otwarcie Instytutu wśród wszystkich przyjaciół i tych, którzy chcieli obejrzeć i uczcić bardzo ważne dla Instytutu wydarzenie zakończenia głównych prac i rozpoczęcia codziennej działalności.

Wśród licznych gości był konsul Mateusz Stąsiek, który w swoim przemówieniu podkreślił ogromną rolę, jaką odgrywa Instytut, znana na całym świecie polska placówka archiwalno-naukowa, dla zachowania dziedzictwa narodowego i promocji historii i kultury za granicą. Dyrektor Iwona Korga odczytała list od posła na Sejm RP Adama Kwiatkowskiego, w którym gratulował nowej siedziby i życzył dalszych sukcesów w ważnej działalności Instytutu.

Prezes dr Magda Kapuścińska powitała zebranych i podziękowała za wspieranie Instytutu - za pomoc finansową, pracę ośmiu archiwistów z Instytutu Pamięci Narodowej oraz wielu wolontariuszy. Wyraziła wdzięczność Polsko-Słowiańskiej Federalnej Unii Kredytowej, która zaproponowała wynajęcie lokalu na dostępnych warunkach przychodząc z pomocą w krytycznym momencie, gdy Instytut tracił siedzibę na Manhattanie i która wspiera Instytut finansowo oraz podarowała wart około 50 tysięcy zestaw przesuwanych półek do archiwum. Wyraziła też wdzięczność polskim instytucjom rządowym i prywatnym za udzielenie pomocy finansowej: Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwu Spraw Zagranicznych i Bankowi Zachodniemu WBK.

Na uroczystości panował wspaniały nastrój. Podnoszono toasty za pomyślność i pełną sukcesów przyszłość Instytutu.

Pierwsze spotkanie filmowe w nowej siedzibie
W dniu 28 lipca został pokazany film w reżyserii Eugeniusza Starky pt. “Honor miasta”. Jest to nowa wersja obrazu o tym samym tytule. Przed filmem dodatkowo wyświetlono inscenizację Powstania Warszawskiego. W spotkaniu wziął udział twórca filmu.

Film ukazuje jeden z najbardziej dramatycznych epizodów w historii XX wieku, największą bitwę Ruchu Oporu w Europie w czasie II wojny światowej, a także heroizm, patriotyzm i poświęcenie ówczesnej generacji Polaków. Powstał celem zaznajomienia światowej widowni z rangą Powstania Warszawskiego oraz jego dziedzictwa.

Jedną z największych zalet filmu są wypowiedzi weteranów powstania a także historyków i polityków. Reżyser rozmawia między innymi z Normanem Daviesem, brytyjskim historykiem. Wypowiadają się także Zbigniew Brzeziński, doradca prezydenta Cartera ds. bezpieczeństwa narodowego oraz profesor Marek Chodakiewicz z Instytutu Polityki Światowej w Waszyngtonie. Pośród tych, którzy przeżyli powstanie zobaczyć można Jana Nowaka Jeziorańskiego – byłego dyrektora polskiej edycji radia Wolna Europa, dr Juliana Kulskiego oraz dr Jana Moora Jankowskiego.

Nie spodziewaliśmy się tak ogromnego zainteresowania. Na pokazie było około 100 osób. Nie wystarczyło miejsc siedzących. Film zrobił ogromne wrażenie na widzach. Wywiązała się dyskusja.

Wizyta Seniorów
15 lipca Instytut odwiedzili seniorzy (około 30 osób) z Amber Health Club z prezesem klubu Januszem Skowronem. Powitała ich prezes Magda Kapuścińska, a dyrektor Iwona Korga oprowadziła grupę po naszej siedzibie, przekazując ciekawe informacje o obrazach i ich twórcach. Goście słuchali z zainteresowaniem i podziwiali nasze zbiory malarskie i muzealne.

Wizyty
To, że Instytut Piłsudskiego mieści się obecnie w centrum polskiej dzielnicy - przy skrzyżowaniu Greenpoint Avenue i Manhattan Avenue, sprawia że odwiedzają nas osoby, które nigdy wcześniej o Instytucie nie słyszały. Z radością ich witamy, oprowadzamy po naszej siedzibie, zachęcamy do zapisywania się na członków i uczestniczenia w naszych wydarzeniach. Zapraszamy do nas!

Z historii
W Nr 5 (38)/2015 biuletynu IPN “Pamięć.pl” pojawił się artykuł związany z 80. rocznicą śmierci Józefa Piłsudskiego. Jest w nim opisana historia losów serca i mózgu Marszałka. Cytat:

“Zanim wystawiono ciało Piłsudskiego, mjr dr Wiktor Kaliciński i dr Józef Laskowski przeprowadzili sekcję zwłok. Przed mumifikacją wyjęli serce i mózg. Zgodnie z wolą zmarłego serce spoczęło - 12 maja 1936 roku - obok trumny matki na wileńskim cmentarzu na Rossie. Z kolei mózg zabezpieczono i przekazano prof. Maksymilianowi Rosemu, dyrektorowi Instytutu Badań Mózgu przy Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie. Przewieziony do jednej z pierwszych tego typu plcówek w Europie mózg przechowywano w specjalnie przeznaczonym na ten cel budynku, w którym profesor - wspólnie z kilkuosobowym zespołem asystentów- prowadził badania, mające wyjaśnić, na czym polegał geniusz Marszałka. Ich wstępne wyniki opublikowano w 1938 roku, kilka miesięcy po nagłej śmierci profesora. Monografia zatytułowana “Mózg Józefa Piłsudskiego” (znajduje się w zbiorach Instytutu Piłsudskiego), zawiera detaliczny opis mózgu - w języku polskim i francuskim - oraz tablice fotograficzne preparatów. W 1939 roku mózg Piłsudskiego zaginął i do dziś nie wiadomo, co się z nim stało - czy został zniszczony w czasie działań wojennych, czy może trafił do Berlina lub Moskwy.”

Podziękowania
Dziękujemy panu Antoniemu Saj z firmy Yellin Glass Works za podarowanie drogiej szyby hartowanej, która zastąpiła pękniętą szybę na reprezentacyjnym stole w Galerii. Jesteśmy wdzięczni prof. dr hab Mieczysławowi Mąkoszy i dr. Alfredowi Jung za szczodre donacje.

Dary
Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej podarowało Instytutowi 50 egzemplarzy pięknego albumu, wydanego w 2015 r. pt. “Ostatnia droga Marszałka Józefa Piłsudskiego. Warszawa – Kraków – Wilno”, który jest poświęcony uroczystościom pogrzebowym Józefa Piłsudskiego w 1935 r. w Warszawie i Krakowie oraz pochówku Jego serca rok później na cmentarzu na Rossie.

Pożegnanie Józefa Piłsudskiego było wielką patriotyczną manifestacją oraz hołdem oddanym przez Polaków Naczelnemu Wodzowi i Naczelnikowi Państwa. To była największa tego rodzaju uroczystość, jaka kiedykolwiek odbyła się w Polsce. Jej charakter i skalę, a także doskonałą organizację ukazuje 450 fotografii nigdy jeszcze nie publikowanych, zamieszczonych w wydawnictwie przygotowanym przez Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej oraz Instytut Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku, z którego kolekcji pochodzi wiekszość zdjęć prezentowanych w albumie.

Pilsudski Institute of America
138 Greenpoint Avenue
Brooklyn, New York 11222