Biuletyn Instytutu Józefa Piłsudskiego

Aukcja dzieł sztuki polskiej - zmiana daty
Zapraszamy na aukcję dzieł sztuki polskiej, która odbędzie w dniu 15 listopada (sobota) w salach Konsulatu Generalnego RP. Cały dochód przeznaczony jest na pokrycie kosztów przeprowadzki i adaptacji nowego miejsca do potrzeb Instytutu. Wystawione będą między innymi dary twórców, takich jak Andrzej Pityński, Janusz Kapusta, Adam Niklewicz, Joanna Wężyk, Piotr Betlej, Hanna Bakuła, Krzysztof Zacharow i inni. Prosimy o powiadomienie przyjaciół i znajomych.

Kampania na Rzecz Przyszłości
Do zespołu Kampanii na Rzecz Przyszłości dołączyła Anna Tarnawska, dziennikarka. Dzięki niej powstały krótkie spoty mające na celu przedstawienie naszych wolontariuszy i współpracowników oraz zapoznanie z zajęciami, które wykonują. Na spotach występują między innymi Bartosz Nowożycki, historyk i archiwista z Archiwum Akt Nowych w Warszawie oraz wolontariuszki: Katarzyna Słowińska również z Archiwum Akt Nowych i studentka Monika Łukawska.

Kampania na Rzecz przyszłości rośnie w siłę i cieszy się coraz większym zainteresowaniem także wśród gwiazd kina. Naszą akcję wspierają aktorki Dagmara Domińczyk i Małgorzata Potocka. Obie, od lat związane z Instytutem, użyczyły swoich wizerunków naszej kampanii i w krótkich spotach zachęcają Państwa do wspierania Instytutu.

Do tej pory w ramach Kampanii na Rzecz Przyszłości z planowanych 400 tysięcy dolarów możemy liczyć juz na 115 tysięcy dolarów w donacjach i planowanych granatach, co stanowi ponad 25% procent kwoty potrzebnej do stworzenia nowego Domu Instytutu Piłsudskiego.

Serdecznie dziękujemy donatorom! Jesteśmy wdzięczni za każdą kwotę przeznaczaną na ten cel, jak również za rozpowszechnianie informacji o Instytucie wśród rodzin i przyjaciół.

Dwa nowe zespoły archiwalne dostępne dla badaczy
Instytut Piłsudskiego przyjął w tym roku ponad 11 metrów bieżących nowych dokumentów Oddziału III Nowy Jork Związku Narodowego Polskiego (ZNP, Polish National Alliance) z lat 1885-2014. Szczególnie cenne są księgi protokółowe grup ZNP z końca XIX w., ponad to w zespole znajdują się materiały finansowe oraz broszury i wydawnictwa okolicznościowe.

Kolejnym zespołem archiwalnym, który został udostępniony, jest archiwum Stowarzyszenia Polskich Kombatantów (SPK). Materiały te stanowią jedynie część ogromnego archiwum SPK, które czeka na dalsze opracowanie. Dla badaczy dostępne są już dokumenty Zarządu Głównego z lat 1944-2013, w tym między innymi: protokoły i sprawozdania z posiedzeń, materiały finansowe, korespondencja, prasa polonijna oraz fotografie.

Zespoły opracował Bartosz Nowożycki, archiwista z Archiwum Akt Nowych. Z zasobów można korzystać na miejscu w Instytucie. Więcej o tych organizacjach w artykułach w Wikipedii: Związek Narodowy Polski i Stowarzyszenie Polskich Kombatantów w Stanach Zjednoczonych.

Dezyderat Komisji Łączności z Polakami za Granicą w sprawie Instytutu Piłsudskiego w Ameryce
Dyrektor wykonawczy Instytutu Piłsudskiego dr Iwona Korga została zaproszona na posiedzenie Komisji Łączności z Polakami za Granicą, które odbyło się w dniu 11 września br. w gmachu Sejmu na ul. Wiejskiej w Warszawie.

Zaproszenie to było inicjatywą posła na sejm RP Adama Kwiatkowskiego. W skład Komisji wchodzi 19 posłów z różnych partii politycznych. Na posiedzeniu, oprócz członków Komisji, w tym między innymi przewodniczącego Adama Lipińskiego, zastępcy przewodniczącego Joanny Fabisiak, posła Adama Kwiatkowskiego, obecni byli przedstawiciele Ministerstwa Spraw Zagranicznych: Tomasz Orłowski, nowy podsekretarz Stanu w MSZ, odpowiedzialny między innymi, za sprawy Polonii oraz dyrektor Departamentu Polonii Jacek Junosza-Kisielewski.

Dr Korga krótko przedstawiła działalność Instytutu oraz odpowiadała na szereg pytań. Następnie przewodniczący Adam Lipiński zaprezentował Dezyderat 13 Komisji Łączności z Polakami za Granicą w sprawie Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce do Ministra Spraw Zagranicznych uchwalony na posiedzeniu w dniu 11 września 2014 r.:

“Komisja, doceniając znaczenie działalności Instytutu Piłsudskiego w Ameryce, jego wysiłki na rzecz upowszechnienia dziedzictwa narodowego wśród Polaków za granicą, szczególnie w Stanach Zjednoczonych, apeluje o wspieranie finansowe tej ważnej organizacji polonijnej.

Instytut Piłsudskiego w Ameryce, mieszczący się w Nowym Jorku, od ponad 70 lat służy Polakom i Polonii, jest unikalną i wybitną placówką archiwalno-badawczą, z którego skarbnicy korzystają naukowcy, studenci, pisarze i filmowcy z całego świata. Cenne zbiory stawiają go w szeregu najważniejszych instytucji zabezpieczających i upowszechniających dziedzictwo narodowe Polski. Odgrywa także ważną rolę w promocji kultury i historii Polski oraz edukacji młodego pokolenia poza granicami Polski. Dalsze wypełnianie misji przez Instytut jest uzależnione od stanu jego finansów.

Obecnie Instytut musi się wyprowadzić z zajmowanej przez ponad 20 lat siedziby na Manhattanie do lokalu w innej dzielnicy. Przeniesienie zbiorów do nowego miejsca i jego adaptacja oraz wynajem są bardzo kosztowne. Instytut utrzymuje się z donacji i składek członkowskich. W związku z tym konieczna jest pomoc finansowa polskich instytucji rządowych, która pozwoli na stabilną przyszłość tej ważnej i potrzebnej dla Polonii organizacji."

Podpis Przewodniczącego Komisji Adama Lipińskiego.

Dezyderat został przyjęty jednogłośnie.

Oświadczenie to nie jest jednak jednoznaczne z przyznaniem jakichkolwiek funduszy, ale ma za zadanie uczulenie rządu na konieczność wspierania działalności Instytutu. W październiku br. zostaną ogłoszone konkursy związane z projektami polonijnymi finansowanymi przez MSZ, na które Instytut będzie zgłaszać aplikacje. Przedstawiciele MSZ wyrazili gotowość wnikliwego rozpatrzenia możliwości przeznaczenia funduszy na częściowe pokrycie kosztów utrzymania Instytutu i kontynuowanie programu digitalizacji, która pozwala, nie tylko na zabezpieczenie dokumentów archiwalnych, ale również ich szerokie udostępnianie.

Wydarzenia

9 września
„Bezpieczeństwo narodowe Polski w XXI wieku. Wybrane aspekty” - wykład prof. dr hab. Aleksandry Skrabacz – dyrektor Wojskowego Centrum Edukacji Obywatelskiej w Warszawie

16 września
Obchody 70-tej rocznicy Powstania Warszawskiego. Wykład Bartosza Nowożyckiego z archiwum Akt Nowych przebywającego w Instytucie w ramach stażu zawodowego finansowanego przez Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych i Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego pt. „Zgrupowanie Armii Krajowej Radosław w konspiracji i Powstaniu Warszawskim”. Film dokumentalny reż. Aliny Czerniakowskiej pt.: „Dziewczyny z tamtych lat”

23 września
„Państwo Podziemne wobec komunistów ‘polskich’ w latach II wojny światowej” - wykład dr Karola Sacewicza z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie

30 września
spotkanie z dr Beatą Dorosz, autorką książki pt. “Nowojorski pasjans - Polski Instytut Naukowy w Ameryce Jan Lechoń, Kazimierz Wierzyński”

Nadchodzące wydarzenia

7 października (wtorek), godz. 19:00
Pokaz filmu w reżyserii Witolda Zadrowskiego pt.: “Generał Maczek i jego pancerni”

14 października (wtorek), godz. 19:00
Spotkanie z dr Małgorzatą Pośpiech, autorką książki pt. “Miasteczko”

28 października (wtorek), godz. 19:00
Prezentacja Dietmara Ossesa na temat „Westfalczycy/Ruhrpolen“ w języku angielskim

Lekcje Historii w Polsce
2 września br. podczas pobytu w Polsce dr Iwona Korga spotkała się z uczniami dwóch krakowskich szkół na osiedlu Mistrzejowice. Pierwsza lekcja dotycząca Instytutu i 100-lecia Legionów Polskich odbyła się w Szkole Podstawowej nr 85 na osiedlu Złotego Wieku, gdzie klasy szóste wraz z dyrektor szkoły Urszulą Mazur uczestniczyły w pokazie zdjęć o Instytucie i kart pocztowych na temat historii Legionów.

Kolejna lekcja miała miejsce w Gimnazjum nr 37, także mieszczącym się na osiedlu Złotego Wieku w Krakowie, gdzie uczniowie klasy ósmej i dziewiątej, nauczyciele historii oraz dyrektor Edyta Fular wysłuchali wykładu o Instytucie i początkach I wojny światowej oraz obejrzeli film dokumentalny Tomasza Magierskiego dotyczący historii i działalności nowojorskiej placówki.

Spotkania zostały zorganizowane przez Mariolę Drąg-Bylica.

IV Kongres Towarzystw Zagranicznych
W dniach 3-7 września odbył się IV Kongres Polskich Towarzystw Zagranicznych w Krakowie poświęcony Sybirakom i nowoczesnym sposobom nauczania o Sybirakach. Kongres został zorganizowany przez Polskią Akademię Umiejętności, Uniwersytet Jagielloński oraz Uniwersytet Pedagogiczny. Głównym koordynatorem projektu był prof. Zygmunt Kolenda.

Kongres zgromadził szereg naukowców, badaczy, nauczycieli polonijnych, Sybiraków mieszkających w kraju i poza granicami. Prezentacje, wykłady, wystawy trwały trzy dni, podczas których można było poszerzyć wiedzę na temat wciąż słabo znanej historii zsyłek Polaków na Syberię na przestrzeni XIX i XX wieku i nawiązać kontakty naukowe. Organizatorzy zadbali o doznania artystyczne i zwiedzanie Krakowa.

Gościem Kongresu była dr Iwona Korga, która 5 września wygłosiła wykład połączony z prezentacją pt. “Diaspora polskich Sybiraków w Stanach Zjednoczonych – USA, Kanada, Meksyk”, który został przyjęty z dużym zaciekawieniem.

Podczas Kongresu Iwona Korga rozmawiała z dr Hubertem Chudzio dyrektorem krakowskiego Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wypędzeń i Przesiedleń, który realizuje program edukacyjny związany z historią Sybiraków, na temat przyszłej współpracy Instytutu z tą organizacją.

Gratulacje
Serdecznie gratulujemy naszemu wolontariuszowi Mateuszowi Stefańskiemu, który rozpoczął pracę w ambasadzie polskiej w Washington DC na stanowisku Press & Media/Public Relations Advisor. Mateusz jest absolwentem American University, gdzie studiował stosunki międzynarodowe oraz historię. Przez długi czas wspierał prace Instytutu biorąc udział w programie digitalizacji, a także pomagając w naszej bibliotece. Jesteśmy z niego dumni i życzymy mu dalszych sukcesów!

Z archiwum Instytutu
W zasobie Adiutantura Generalna Naczelnego Wodza, teczka 56, str.48-49 znajduje się zaszyfrowana depesza Paderewskiego do Komendanta [Piłsudskiego] datowana 19 kwietnia 1919 r.:

“Komitet Narodowy już rozwiązany, zastąpi go Delegacja Pokojowa. Poselstwa będą obsadzone. (...). Proszę o sankcję, inne placówki postaram się obsadzić zgodnie z uwagami Naczelnika. Wszystkie Państwa mają tu swoje Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Powinniśmy więc i my mieć takąż ekspozyturę.(...) Polityka Delegacji powinna być polityką Rządu. Przedstawiciele lewicy wszędzie - o ile możności - powinni być uwzględniani. Sprawa Cieszyna stoi źle. Sprawa Gdańska lepiej. Zakupy idą nieźle. O pożyczce zewnętrznej jeszcze nie mogłem się rozmówić. (...) Wszystko dziś zależy od spokoju w Kraju i Sejmie. Upadek Rządu byłby upadkiem sprawy polskiej na Konferencji i na Kongresie. O władzę mi nie idzie, bo pracę mam nieludzką, ale przegrać nie możemy. Proszę o poparcie aż do końca Kongresu. Po zawarciu pokoju ustąpię z radością. Pobyt mój musi się przedłużyć. Haller wczoraj wyjechał. O wiadomym zamiarze mogę tylko powiedzieć “Szczęść Boże”.

Szczerze oddany Paderewski”

Podziękowania
Dziękujemy wszystkim naszym przyjaciołom i sponsorom za donacje. Szczególnie jesteśmy wdzięczni za szczodre donacje, które otrzymaliśmy od: Felixa Smigiela, Zbigniewa Chrzanowskiego, Piotra Wandycza, Zbigniewa Biniendy, George Bobinskiego, Fredericka R. Dammont, Dagmary Dominczyk i Patricka Wilsona. Dziękujemy!

Informacje Instytutu Piłsudskiego w Londynie
Na spotkaniu w Rzymie przedstawicieli organizacji zrzeszonych w Stałej Konferencji Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie, Instytut reprezentowali: Anna Stefanicka, Sekretarz Generalny i Roman Kukliński przedstawiciel Zarządu Instytutu.

Rozpoczęliśmy nowy cykl lekcji historycznych dla dzieci i młodzieży z polskich szkół sobotnich i angielskich szkół podstawowych. Prosimy o rezerwowanie lekcji z co najmniej 2 tygodniowym wyprzedzeniem. Więcej informacji znajduje się na naszej stronie internetowej.

In memoriam
W dniu 7 sierpnia 2014 r. zmarł Tadeusz Pawłowicz, prezes Instytutu w latach 1978-1983, odznaczony medalem Merentibus za zasługi dla naszej organizacji. Był pracownikiem Rządu Polskiego na Uchodźstwie, po wojnie działał w Polskim Ruchu Wolnościowym “Niepodległość i Demokracja”. W 1948 r. wyemigrował do Stanów Zjednoczonych gdzie pracował w Komitecie Wolnej Europy, był prezesem Związku Polskich Syndykalistów i sekretarzem generalnym Komitetu Samostanowienia.

Został odznaczony Orderem Polonia Restituta, Krzyżem Oficerskim Orderu Zasługi, Krzyżem Czynu Bojowego Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, oraz medalem za udział w wojnie obronnej 1939 r.