Biuletyn Instytutu Józefa Piłsudskiego - kwiecień 2014

Pokazy filmowe w kwietniu
W dniu 8 kwietnia (wtorek) będzie pokazany film dokumentalny w reżyserii Marii Dłużewskiej pt. "Testament". W filmie zawarte są rozmowy z dziećmi ofiar tragedii smoleńskiej: Sebastianem Putrą, Pawłem Kurtyką, Jakubem Płażyńskim, Dianą Merta i Małgorzatą Wassermann.

15 kwietnia będziemy gościć znaną reżyser Annę Ferens, która pokaże swój film pt. "A place to stand (Punkt Oparcia)". Film ten w wersji z napisami angielskimi pokazuje walkę z reżimem komunistycznym w latach 80. z perspektywy Wschodu i Zachodu, a szczególnie zaangażowanie Parlamentu Europejskiego w obronę praw człowieka w państwach bloku sowieckiego i wsparcie opozycji demokratycznej, które poprzedzało wydarzenia przełomowego roku 1989 oraz proces integracji obydwu części Europy, od lat 90. XX w. do dziś.

Wydarzenia

Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych
Instytut Piłsudskiego w celu upamiętnienia Polaków zamordowanych przez komunistyczny aparat terroru zorganizował pokazy trzech filmów w reżyserii Aliny Czerniakowskiej:

• 4 marca film "Humer i inni" - jest to zapis procesu w 1994 roku, który został wytoczony Adamowi Humerowi (prawdziwe nazwisko Umer), wicedyrektorowi Departamentu Śledczego Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, oskarżonemu o znęcanie się nad więźniami w latach 40. i 50.
• 25 marca dwa filmy: "On wierzył w Polskę" - opowieść o życiu i śmierci generała Nila (Fieldorfa), który na wieść o amnestii zdekonspirował się, został aresztowany i po kilku latach stracony przez powieszenie w więzieniu mokotowskim oraz
• "W sprawie Generała Fieldorfa" - opowieść o 10-letniej walce córki generała Marii, która walczyła, aby zabójcy ojca - prokuratorzy i sędziowie - zostali pociągnięci do odpowiedzialności za tę zbrodnię.

Na spotkania filmowe związane z tragedią “Żołnierzy Wyklętych” i ich morderców przybyło dużo osób, którzy ze zgrozą i przejęciem oglądali dokumenty świadczące o bohaterstwie Polaków walczących z reżimem komunistycznym w okresie powojennym i bezczelnym zachowaniu ich katów w czasie rozpraw sądowych.

Grupa Młodych Time for Us
W związku z Narodowym Dniem Pamięci Żołnierzy Wyklętych grupa młodych 28 marca zorganizowała spotkanie pt. Pamiętam! - wieczór poezji także i śpiewanej. W programie m. in. przedstawiono wiersze autorstwa mjr. Adama Leśniaka ps. “Puchacz” p.t. Wyklęci, Wawrzyńca Hubka ps."Dąb" p.t. Ratuj nas Chryste, Józefa Szczepańskiego ps. “Ziutek” p.t. Czerwona Zaraza. Przedstawiono również sylwetki żołnierzy oraz pokazano fragment filmu Śmierć Rotmistrza Pileckiego.

Specjalnie na ten wieczór Karolina "Rose" Stanisławska, wschodząca piosenkarka (patrz jej strony w YouTube i Facebook), stworzyła własne interpretacje muzyczne, na podstawie znanych wierszy o "Żołnierzach Wyklętych", a Piotr Puchalski napisał wiersz pt. "Stare drzwi od gospody ", którego fragment zaprezentował podczas spotkania.

Spotkanie było bardzo udane i pozostaje mieć nadzieję, że z każdym rokiem Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych będzie wśród młodej Polonii upamiętniany w jeszcze większym gronie.

Obchody Dnia Polsko-Węgierskiego
Instytut Piłsudskiego w Ameryce pomagał w organizacji pierwszego nowojorskiego Dnia Przyjaźni Polsko-Węgierskiej, którego celebracja odbyła się 23 marca w Hungarian House przy 213 East 82rd Street. Uroczystość zgromadziła bardzo liczne grono Polaków i Węgrów mieszkających w Ameryce. Niezwykle bogaty program rozpoczął się polsko-węgierskim przywitaniem oraz odśpiewaniem hymnów narodowych. Następnie wystąpili przedstawiciele Węgier i Polski: konsulowie oraz reprezentanci polskich organizacji. Ze strony Instytutu przemówiła dyrektor dr Iwona Korga.

W programie pokazano film o 1000-letniej historii stosunków między obu krajami. W części artystycznej wystąpili tancerze węgierscy oraz Polish American Folk Dance Company, a także polscy i węgierscy harcerze. Po części oficjalnej zaproszono wszystkich na poczęstunek, składający się z narodowych potraw i trunków. Instytut Piłsudskiego dostarczył wypieki kupione w Syrena Bakery z Greenpoint.

Targi Edukacyjne Uczelni Polskich
W niedzielę 23 marca 2014 roku w godzinach od 10.00 do 14.00 w Konsulacie Generalnym Rzeczypospolitej Polskiej w Nowym Jorku odbyła się trzecia edycja Targów Edukacyjnych Uczelni Polskich, w których brał udział także Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce, reprezentowany przez prezes Magdę Kapuścińską i asystent prezesa Jolantę Szczepkowską. Działalnością Instytutu zainteresowani byli nauczyciele szkół polonijnych, studenci i młodzież szkolna wraz z rodzicami. Zasięgali oni informacji na temat możliwości uczestniczenia w oferowanych przez Instytut programach edukacyjnych. Z zainteresowaniem sięgali po materiały reklamowe, wiele osób zadeklarowało swoje członkostwo oraz chęć otrzymywania elektronicznych biuletynów oraz zaproszeń na organizowane przez Instytut spotkania.

Z archiwum Instytutu

Kwestia zakupu domu dla Instytutu
Dr Krzysztof Langowski, członek Rady Instytutu, w swoim artykule "Początki działalności Instytutu Piłsudskiego. Część druga (1951 - 1956)" opisuje kwestię darowizny budynku dla Instytutu. Kroki prowadzące do zakupu domu podjął prezes Instytutu Franciszek Januszewski, który w grudniu 1951 r oświadczył, że “osobiście zakupi dla placówki dom w Nowym Jorku”. Rada przyjęła jednogłośnie uchwałę, w której dziękowała za decyzję prezesa, a także podkreśliła, że “Prezes Januszewski nawiązuje do wielkich wzorów szczodrości na cele patriotyczne i najlepszych dbałości o kulturę narodową”. Januszewski poinformował, że z powodu wyjazdu na dłuższy czas “udziela pełnomocnictwa dla zakupienia odpowiedniego obiektu Stefanowi Roppowi, przy czym zaproponował wybór Komisji, która by wraz z panem Roppem mogła dokonać celowego wyboru”.

Poszukiwania budynku trwały długo. Brał w nich udział Wacław Jędrzejewicz. Kolejne oferty były odrzucane. Stefan Ropp twierdził, że ceny są zbyt wygórowane i zalecał, aby zaczekać z kupnem na spodziewany kryzys, który umożliwi kupno domu za bezcen.

Podczas walnego Zgromadzenia Członków Instytutu 5 czerwca 1953 r. prezes Franciszek Januszewski stwierdził że ”podjął niezłomne postanowienia dotrzymania obietnicy zakupu domu dla Instytutu”. Niestety wszelkie plany z tym związane legły w gruzach wraz z nagłą śmiercią prezesa.

Podziękowania
Dziękujemy Stanisławowi Kut i Halinie Pawłowicz za szczodre donacje.

Informacje Instytutu Piłsudskiego w Londynie
W ramach obchodów imienin Marszałka Józefa Piłsudskiego Instytut przygotował niewielką ekspozycję zatytułowaną: 45 lat współpracy pomiędzy Instytutem Józefa Piłsudskiego w Londynie a Polskim Ośrodkiem Społeczno-Kulturalnym. Ponad 40 osób wzięło udział w otwarciu tej ekpozycji. 22 marca 2014 roku została odprawiona w intencji Marszałka uroczysta msza świȩta w kościele garnizonowym pw. ś.w. Andrzeja Boboli w Londynie.

Dar dr hab. prof. Urszuli Oettingen. Biblioteka Instytutu Józefa Piłsudskiego w Londynie wzbogaciła się o niezwykle cenne materiały naukowe dotyczące Legionów Polskich. Materiały będą dużą pomocą i cennym źródłem dla historyków badających problematykę legionową w województwie kieleckim. Pragniemy serdecznie podziękować ofiarodawczyni za przekazanie ich w darze do księgozbioru naszej Biblioteki.

Quiz

Pytanie z poprzedniego biuletynu
Kto i kiedy wykonał rozkaz Komendy Głównej AK, uwalniając członków organizacji “Wachlarz” więzionych przez Gestapo w Pińsku?

Prawidłowa odpowiedź: Cichociemni por. Jan Piwnik “Donat”, “Ponury” i por. Jan Rogowski w brawurowy sposób wykonali rozkaz Komendy Głównej AK, uwalniając członków organizacji dywersyjnej “Wachlarz” więzionych przez Gestapo w Pińsku.

Przysłano kilka poprawnych odpowiedzi. Nagrodę wylosowała Zosia Pietrzkowska z Bielska- Białej.

Nowe pytanie
Kiedy i kto podjął decyzję o przyznaniu półwyspu Westerplatte Polsce?

Uwaga: Przy nadsyłaniu odpowiedzi prosimy podawać adres korespondencyjny, aby można było wysłać nagrodę. Spośród otrzymanych prawidłowych odpowiedzi rozlosujemy jedną nagrodę.

Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce jest niezależną placówką o profilu historycznym, jednym z największych polskich i polonijnych archiwów poza granicami kraju, posiadającym zbiory dokumentów, zdjęć, obrazów, medali i innych pamiątek, a także bibliotekę. Aby uzyskać więcej informacji odwiedź nasza stronę www.pilsudski.org.

Poprzednie numery Biuletynu dostępne są na stronie Instytutu, gdzie można również zamówić subskrypcję. Jeśli chcesz włączyć się do prac Instytutu, zostań jego członkiem albo wolontariuszem. Instytut utrzymuje się z donacji i darowizn, jesteśmy wdzięczni za każdą pomoc.

Apelujemy o przekazywanie do Instytutu Piłsudskiego pamiątek rodzinnych, korespondencji i innego rodzaju zbiorów archiwalnych. Instytut potrzebuje także wolontariuszy do pomocy w działalności, opracowywaniu zbiorów, digitalizacji, kwerendach itp