Biuletyn Instytutu Józefa Piłsudskiego Nr 11/2012, Listopad 2012

Ogłoszenie nagrody i wręczenie pięknej plakiety odbyło się 14 października 2012 na oficjalnym bankiecie dla uhonorowania nagrodzonych, na którym obecni byli między innymi Frank Milewski, prezes Kongresu Polonii Amerykańskiej  - oddziału na południowy Nowy Jork, Konsul Generalna RP Ewa Juńczyk-Ziomecka i Rewizor miasta Nowy Jork John C. Liu. W imieniu Instytutu Piłsudskiego nagrodę odebrali wiceprezes dr Marek Zieliński i dyrektor dr Iwona Korga.

Instytut Piłsudskiego jest wdzięczny za uznanie w postaci tak ważnej nagrody.

Robotnik

W kolekcji archiwalnej online oglądać można teraz unikalną Jednodniówkę "Robotnik" wydaną w lutym 1894 r. w Londynie z materiałów krajowych. Pismo powołane zostało uchwałą II Zjazdu Polskiej Partii Socjalistycznej w lutym 1894 r.

Pierwszy numer nielegalnie wydawanego pisma Robotnik ukazał się 12 lipca 1894 r. z datą czerwcową i miejscem wydania Warszawa. Pismo formalnie redagowane było przez Centralny Komitet Robotniczy (PPS) ale w rzeczywistości redaktorem wydawcą i początkowo drukarzem był Józef Piłsudski przy dużej pomocy Aleksandra Sulkiewicza. Przygotowanie dwunastostronicowego numeru zajmowało około 15 dni pracy po 9-11 godzin dziennie.Robotnika drukowano w Lipniszkach znajdujących się około 50 km od Wilna, na maszynie drukarskiej sprowadzonej z Lipska ważącej około 125 kg.

Przez następne 4 lata, po kilku przeprowadzkach, drukarnia Robotnika pracowała w Wilnie.

Wydarzenia

Konferencja - Dokumenty Polskiego Państwa Podziemnego

W dniach 24-25 października 2012 odbyła się w Centrum Edukacji Historycznej Fundacji Polskiego Państwa Podziemnego w Warszawie ogólnopolska konferencja naukowa pt. Dokumenty Polskiego Państwa Podziemnego 1939-1945. Dr Iwona Korga przygotowała na tę konferencję referat pt. Dokumenty Polskiego Państwa Podziemnego w zbiorach Instytutu Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku. Referat omawiał archiwa Instytutu Piłsudskiego, przedstawił sylwetkę generała Kazimierza Sosnkowskiego oraz historię i zasoby tej kolekcji, która w dużej części jest związana z okresem 1939-1945 i z Powstaniem Warszawskim. Referat, który spotkał się z dużym zainteresowaniem, odczytał  dr Marek Zieliński.

Konferencja - Polonica bliżej kraju

W dniu 25 października miała miejsce w Centrum Edukacyjnym Instytutu Pamięci Narodowej im. Janusza Kurtyki Przystanek Historia w Warszawie konferencja naukowa Polonica bliżej kraju. Ta ciekawa konferencja podzielona była na dwie części: i Archiwalno-prawne aspekty procesu rewindykacji poloniców Doświadczenia archiwów w pozyskiwaniu poloniców fotograficznych i audiowizualnych. W tej drugiej części dr Marek Zieliński wygłosił referat pt.Zbiory multimedialne Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce i ich dgitalizacja, w którym dał przegląd zasobów audiowizualnych Instytutu, omówił zadania digitalizacji ze szczególnym naciskiem na standardy metadanych oraz przedstawił refleksje na temat współpracy z Krajem.

Spotkanie z władzami Instytutu Pamięci Narodowej

W dniu 28 października, mimo zbliżającego się huraganu Sandy, sala Instytutu była wypełniona po brzegi na spotkaniu z władzami Instytutu Pamięci Narodowej: prezesem dr Łukaszem Kamińskim i zastępcą dyrektora Biura Edukacji Publicznej dr Władysławem Bułhakiem oraz dr Rafałem Leśkiewiczem, dyrektorem Biura Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów. Goście przedstawili referat Wybrane aspekty działalności publicznej Instytutu Pamięci Narodowej, w którym omówiono najważniejsze programy IPN-u, najnowsze portale internetowe, prace na Powązkach oraz w innych miejscach stalinowskich mordów, inicjatywy edukacyjne oraz projekty badawcze.

Po prezentacjach nastąpiła długa i ciekawa dyskusja poprowadzona przez dyrektor Instytutu dr Iwonę Korga.

Filmowy pokaz spektaklu telewizyjnego Powidoki

16 października odbył się projekcja spektaklu telewizyjnego, którego autorami są Maciej i Adam Wojtyszko. Bohaterami sztuki są światowej sławy polski malarz awangardowy Władysław Strzemiński oraz jego żona, również wysoko ceniona rzeźbiarka, Katarzyna Kobro. Strzemiński wykorzystał w sztuce zjawisko powidoku, tworząc w latach 1948 - 49 serię obrazów solarystycznych.

Akcja spektaklu rozpoczyna się w Łodzi w czasie II wojny światowej. Małżeństwo Strzemińskich żyje w skrajnej nędzy, ale nie rezygnuje z twórczości. Materiałów do kolejnych prac plastycznych szukają na śmietnikach, co - jako "nielegalne" - zwraca uwagę lokalnego policjanta, który stanie się prawdziwą zmorą ich życia. Sztuka ukazuje zmagania artystów, najpierw z hitlerowskim, a potem stalinowskim okupantem, metodycznie zadręczającym kolejne wybitne jednostki.

Film Blinky & Me

W dniu 23 października reżyser Tomasz Magierski pokazał swój film Blinky & Me. Jego tematem jest podróż do Polski, w którą Jerzy Gross, pionier australijskiego kina animowanego, zabiera pięcioro swoich wnuków, by pokazać im kraj swego pochodzenia. Bohater podczas II wojny światowej ukrywał się między innymi w Wieliczce, Grębałowie, Warszawie i w Otwocku. Do dziś pamięta otrzymywaną od ludzi bezinteresowną pomoc. Zawarte w takich warunkach przyjaźnie sprawdzają się nawet po siedemdziesięciu latach rozłąki... Wojenne losy Jerzego zetknęły go z Żegotą, Ireną Sendlerową i Władysławem Szpilmanem.

Wyprawa okazuje się dydaktycznym i wzruszającym przeżyciem nie tylko dla pięciorga wnuków Jerzego, ale i dla widza, który zostaje zaskoczony sposobem opowiadania o wojnie i holokauście.       

Film zdobył nagrodę publiczności na Festiwalu Sztuki Filmowej Prowincjonalia 2012 we Wrześni i dwie nagrody: publiczności oraz Brązowego Warszawskiego Feniksa na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym Żydowskie Motywy 2012.

Wizyty

Wizyta Ambasadora Ryszarda Sarkowicza

2 października gościliśmy w Instytucie ambasadora Ryszarda Sarkowicza, Stałego Przedstawiciela RP przy ONZ w Nowym Jorku. Ambasador zapoznał się z działalnością naszej placówki, zainteresowany był naszą galerią i zasobami archiwalnymi.

Informacje Instytutu Piłsudskiego w Londynie

Od 29 października w Instytucie pracuje Mariusz Olczak - Kierownik Oddziału Archiwum Akt Nowych w Warszawie, który przez dwa miesiące będzie pomagać w porządkowaniu naszych materiałów archiwalnych.

Podziękowania

Dziękujemy pani Krystynie Piórkowskiej za podarowanie Instytutowi niezwykle interesującej książki jej autorstwa pt. Anglojęzyczni Świadkowie Katynia. Publikacja ta została wydana przez Muzeum Wojska Polskiego i składa się z wersji polskiej i angielskiej.  Przedmiotem zainteresowania autorki jest między innymi sprawa wysłania przez Niemców do Katynia grupy alianckich jeńców, zorganizowana przez władze sowieckie wyprawa grupy dziennikarzy anglojęzycznych do Katynia oraz śledztwo w sprawie Katynia, przeprowadzone przez specjalny komitet Kongresu, znany jako Komitet Maddena. Ta ciekawa pozycja, zawierająca wiele nieznanych do tej pory informacji, jest do wglądu w Instytucie.

20 października pan Mike Bożyczko przywiózł do Instytutu sześć dużych kartonów pełnych książek o tematyce historycznej. Był to dar od dr Chestera Nowaka z Forestdale, MA. Wiele z tych publikacji wzbogaciło nasze zbiory biblioteczne, a część z nich trafi na kiermasz organizowany w Instytucie 11 listopada. Dr Elżbieta Darżynkiewicz  podarowała biurko komputerowe. Za dary serdecznie dziękujemy.
Instytut Józefa Piłsudskiego serdecznie dziękuje panu Mariuszowi Rogalskiemu, który sprawuje opiekę nad grobem Ignacego Matuszewskiego i Henryka Floyar Rajchmana - członków przedwojennego rządu polskiego, którzy byli współzałożycielami i działaczami Instytutu. Pan Mariusz ufundował nagrobek i dba o to, by były przy nim zawsze świeże biało-czerwone kwiaty oraz polska flaga. Grób ten znajduje się na Calvary Cemetery w dzielnicy Woodside.

Jesteśmy wdzięczni naszym członkom i sympatykom za składki członkowskie i donacje. Dzięki tej pomocy, Instytut może kontynuować swoje działania.


Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce jest niezależną placówką o profilu historycznym, jednym z największych polskich i polonijnych archiwów poza granicami kraju, posiadającym zbiory dokumentów, zdjęć, obrazów, medali i innych pamiątek, a także bibliotekę. Aby uzyskać więcej informacji odwiedź nasza stronę www.pilsudski.org.

Apelujemy o przekazywanie do Instytutu Piłsudskiego pamiątek rodzinnych, korespondencji i innego rodzaju zbiorów archiwalnych. Instytut potrzebuje także wolontariuszy do pomocy w działalności, opracowywaniu zbiorów, digitalizacji, kwerendach itp.

Pilsudski Institute of America
180 Second Avenue
New York, New York 10003
US