Wielkanoc w Krakowie od wielu wieków trwa jeden dzień dłużej

W czasie tej szczególnej Mszy Świętej biskup błogosławi oleje święte. Msza ta nie należy do Triduum Paschlnego.

Wielki Czwartek
Wieczorem, już w Katedrze Wawelskiej, została odprawiona Msza Wieczerzy Pańskiej, która jest pamiątką ustanowienia sakramentu Eucharystii i Kapłaństwa.

W trakcie liturgii Wielkiego Czwartku główny celebrans ( biskup) dokonuje obrzędu „Umycia nóg”, który nawiązuje do gestu jaki uczyniła Jezus w takcie Ostatniej Wieczerzy.

Źródeł zwyczaju umywania nóg należy szukać w starożytności. Dobry gospodarz zobowiązany był skłonić się, przywitać gościa i przynajmniej zaproponować mu obmycie stóp. Uwaga. Nie jest to obrzęd zarezerwowany wyłącznie dla biskupa

Warto tez pamiętać że liturgia Triduum Paschlne zaczyna się w Wielki Czwartek a kończy się Zmartwychwstaniem. Traw bez przerwy - nie ma błogosławieństwa na rozesłanie po każdym dniu.

Wielki Piątek
Niezwykłą oprawę ma celebracja Misterium Męki Pańskiej prowadzona przez Arcybractwo Męki Pańskiej w Kościele OO Franciszkanów sięgająca swoimi korzeniami czasów głębokiego średniowiecza . Bractwo istnieje nieprzerwanie od ponad 400 lat. Patrz http://www.franciszkanie.pl/news.php?id=5116

Liturgia Wigili Paschalenj - Wielka Sobota
Wszystkie obrzędy Wigilii Paschalnej odbywają się w nocy: nie wolno ich rozpocząć, zanim nie zapadnie noc, a należy je zakończyć przed świtem niedzieli.

Część pierwszą stanowi Liturgia światła, czyli dlaczego robimy ognisko przed kościołem
Przed kościołem rozlane jest ognisko i następuje poświecenie ognia i paschału. Paschał rozpalony od poświeconego ogniska wnoszony jest procesjonalne do Kościoła rozświetlając go.

Część druga: Liturgia Słowa – dziewięć czytań
Na Wigilię Paschalną lekcjonarz podaje dziewięć czytań z Pisma św.: siedem ze Starego Testamentu i dwa z Nowego Testamantu uzupełnione fragmentami Psalmów.

Część trzecia: Liturgia chrzcielna – wyrzekamy się i wierzymy
Błogosławi się wodę chrzcielną. Odnawia przyrzeczenia chrzcielne i śpiewa się litanię do Wszystkich Świętych. Następuje pokropienia zebranych wodą święconą

Część czwarta: Liturgia Eucharystyczna
Kapłan podchodzi do ołtarza i rozpoczyna, jak zwykle, liturgię Mszy Świętej

Procesja rezurekcyjna – ogłaszamy światu - Chrystos Woskres

Procesja rezurekcyjna jest uroczystym ogłoszeniem zmartwychwstania Chrystusa i wezwaniem całego stworzenia do udziału w triumfie Zmartwychwstałego.

Jeżeli procesję odprawia się po Wigilii Paschalnej, na końcu Mszy św. opuszcza się pozdrowienie, błogosławieństwo i formułę pożegnania wiernych.

Procesje często kończy odśpiewaniem Te Deum. Po ukończeniu hymnu śpiewa się:

„Niebo i ziemia się cieszą. Alleluja. W. Ze zmartwychwstania Twojego, Chryste. Alleluja.”

Zainteresowanych szczegółami liturgii Tridum Paschalnego odsyłam do:
http://liturgia.wiara.pl/doc/418566.Wigilia-Paschalna-w-Wielka-Noc

W Krakowie oczywiście musi być inaczej niż wszędzie. W Grodzie Kraka są jeszcze dwa święta: Emaus i Rekawka

Emaus – na krakowskim Salwatorze
Emaus to potoczna nazwa uroczystości odpustowej w parafii Najświętszego Salwatora jaka przypada w Poniedziałek Wielkanocny. Jest ono połączony z jarmarkiem ludowym organizowanym od setek przy klasztorze Norbertanek na Zwierzyńcu, a dokładniej na Salwatorze na prawym brzegu Rudawy, tj. u zbiegu ulic Emaus, św. Bronisławy i Kościuszki. Odpust, festyn i mała uliczka Salwatora wzięły nazwę od biblijnej wsi Emaus, do której podążali uczniowie i zmartwychwstały Chrystus.

Tradycyjnie uroczystą sumę odpustową emausową w Poniedziałek Wielkanocny odprawia Arcybiskup Krakowa.

Odpustowi towarzyszą kramy z kiermaszem zabawek ludowych, strzelnice sportowe, karuzele dla dzieci, loterie fantowe itp. Na straganach wyłożone są plastikowe zabawki, pierścionki z kolorowymi oczkami, słodycze, w tym tradycyjne serca z piernika. Osobliwością krakowskiego odpustu są drewniane figurki żydowskich grajków i Żydów studiujących Torę. Można tam również spotkać krakowskiego Lajkonika, który od strony Salwatora wtargnął kilkaset lat temu do Krakowa a dzisiaj tu zaczyna swoje harce po mieście.

Pierwsza wzmianka o krakowskim odpuście pochodzi z rękopisu Giovanniego Paolo Mucantiego – sekretarza legata papieskiego. Mucanti przebywał w Krakowie w latach 1596-1597 i zapisał: „W poniedziałek wielkanocny poszedłem oglądać kościół, który nazywają Emaus, gdzie zbiera się wielki tłum obojga płci. Wszystka młodzież i żacy zachowują dawny zwyczaj noszenia dnia tego różdżki wierzbowej, na której rozwinięte są bazie”

Bibliści i historycy nie ma pewności co do dokładnej lokalizacji wioski w Ziemii Światej. My w Krakowie wiemy gdzie jest Emaus.

Rękawka – zabawa na Wzgórzu Lasoty i pod Kopcem Krakusa.

Rękawka jest to słowiański, jeszcze pogański, zwyczaj obchodzony w Krakowie we wtorek po Świętach Wielkanocnych, pierwotnie nawiązujący do wiosennych Dziadów. Do tradycji rękawki należało m.in. rzucanie i toczenie jaj, symbolu nowego życia.

Zabawę wiąże się go z legendą o Królu Kraku i jego kopcu, usypanym po śmierci przez lud. Tradycja podaje, że ziemię na kopiec noszono w rękawach i stąd wzięła się nazwa "Rękawka".

Organizatorem tej znakomitej zabawy jest Drużyna Wojów Wiślańskich „Krak”, Dom Kultury „Podgórze”, Podgórze pl i Rada Krakowskiej Dzielnicy XIII.

Na zaproszenie organizatorów pod Kopiec Krakusa przybywają grupy rekonstrukcji historycznej i rzemieślnicy z całej południowej Polski. Dzięki nim można zobaczyć jak wyglądało życie we wczesnośredniowiecznych osadach, rekonstrukcje obrzędów związanych z tradycją Rękawki (rozpalenie świętego ognia, rzucanie jaj i kołaczy z Kopca Krakusa, bieg wojów dookoła Kopca), scenki rodzajowe przybliżające życie w średniowiecznej Małopolsce, pokazy rzemiosła historycznego ( kowalstwo, tkactwo, powroźnictwo, warzenie soli, zielarstwo), koncerty muzyki dawnej, pokazy sprawności siłowych i szermierczych, spektakularne bitwy. Patrz http://podgorze.pl/rekawka-3/

Zapraszam do udziału w przyszłorocznej Rękawce. Odsyłamy do strony http://podgorze.pl/

Tekst: Robert Springwald
Fot.: Paweł Kubisztal, http://podgorze.pl/ ( Rekawka )
Robert Springwald