- Home >
- STYL ŻYCIA >
- Trochę historii
Antoni Heda-Szary: „Dziennik Polonijny” z kwiatami dla komendanta
01 lipca, 2025
Ewa Michałowska-Walkiewicz

Antoni Heda, posługujący się pseudonimem „Szary”, urodził się dnia 11 października 1916 roku w Małomierzycach niedaleko Iłży. Zmarł on natomiast w dniu 14 lutego 2008 roku w Pruszkowie. Był on podczas działań wojennych dowódcą oddziałów partyzanckich AK, zaś w okresie powojennym był dowódcą formacji niepodległościowych. Z biegiem czasu był on generałem Wojska Polskiego.
Walka od wojny obronnej
Działał on głównie na terenie okręgu kieleckiego i radomskiego.
Podczas wojny obronnej, wówczas jeszcze jako podporucznik Antoni Heda, walczył w składzie 12 Dywizji Piechoty, pod Iłżą oraz na Lubelszczyźnie. W lipcu 1940 roku udał się on za rzekę Bug, by tam walczyć po stronie Polaków objętych okupacją sowiecką.
A może do Rumunii
Przyjaciele wraz z Antonim Hedą, rozważali możliwość przedarcia się do Rumunii, gdzie ewakuowana była Armia Polska. Podczas przejścia przez granicę, cała wspomniana grupa Polaków została aresztowana przez NKWDzistów, a stamtąd została przetransportowana do twierdzy brzeskiej.
Śledztwo
Śledztwo w ich sprawie trwało do początku roku 1941. Antoni Heda dostał wyrok siedmiu lat łagru. Jednak szybko podjął on wraz ze znajomymi próbę ucieczki, która okazała się udanym przedsięwzięciem. Po powrocie Heda rzecz jasna podjął działalność konspiracyjną w szeregach (ZWZ), który z czasem został przemianowany na AK. Został on komendantem Podobwodu AK Iłża. Wsławił się między innymi uwolnieniem około 80 przetrzymywanych w pobliżu Iłży więźniów. Spośród 60, którzy nie mogli wrócić do domu, Heda utworzył zbrojny oddział. Walczył on następnie w składzie zgrupowania AK Jana Piwnika „Ponurego”.
Wiele akcji „Szarego”
Spośród jego wielu akcji zbrojnych, należy wymienić: zdobycie bez strat własnych niemieckiego więzienia w Starachowicach, zdobycie w biały dzień po ponad 3 godzinnym boju ufortyfikowanego kompleksu budynków majątku Pakosław, udana akcja odwetowa na niemieckich kolonistach we wsi Gozdawa.
Po wojnie
Po zakończeniu wojny Antoni Heda „Szary” oczywiście pozostał w konspiracji, działając w ramach Ruchu Oporu Armii Krajowej. Polując na „Szarego” ówczesna „bezpieka”, aresztowała jego trzech braci Stanisława, Jana i Stefana oraz dwóch szwagrów Jana Góralskiego i Stanisława Kiełbasę. Wszyscy oni byli bestialsko torturowani podczas przesłuchań. Braci Stanisława i Jana oraz szwagra Stanisława, bezpieka zamordowała w ciągu kilku tygodni.
Podczas wielu rozmów
Jak dowiedziała się z wielu rozmów Redakcja „Dziennika Polonijnego”, tragiczny los spotkał brata Stanisława, który to po brutalnych przesłuchaniach trafił z rozbitą głową do szpitala. Tam pracujący dr Balicki odmówił mu pomocy medycznej, mówiąc ...„Ciebie, bandyto, nie warto ratować”...
Na czele oddziału
Na czele swojego oddziału, Heda „Szary”, rozbił mury komunistycznego więzienia w Kielcach, skąd zostało uwolnionych 374 więźniów. Po akcji tej, Heda zaprzestał działalności konspiracyjnej, a nawet zmienił on swoje nazwisko na Antoni Wiśniewski. Otrzymał on mimo wszystko poza należnym mu procesem sądowym, cztery wyroki śmierci. Karę te jednak zamieniono na dożywocie.
Amnestia 1956
Wyszedł on na wolność w roku 1956 objęty amnestią. Przez wiele lat był doradcą kardynała Stefana Wyszyńskiego. W 1981 roku, wybrano go na Przewodniczącego Niezależnego Związku Kombatantów przy NSZZ „Solidarność”. Od 13 grudnia 1981 roku do 16 czerwca 1982, znów był on internowany w więzieniu na Białołęce.
Redakcja „Dziennika Polonijnego”, z bukietem kwiatów, odwiedziła Iłżę, gdzie oddała hołd pod pomnikiem własnym Antoniemu Hedzie „Szaremu”.
ARTYKUŁ SPONSOROWANY
W sprawie najbardziej aktualnych informacji prosimy kontaktować się bezpośrednio z firmą.Zdjęcia zawarte w artykule służą jedynie jako ilustracja artykułu.
KATALOG FIRM W INTERNECIE