Zakopane kupiło „Palace”

Władze Zakopanego nie ujawniają szczegółów transakcji, ale parę miesięcy temu Rada Miasta zarezerwowała na ten cel w budżecie 12 milionów złotych. Zdecydowano już, że budynek, w którym w czasie wojny hitlerowscy zamordowali około 400 osób, a okrutnie torturowali ponad 2000, będzie pelnił funkcję muzealną.

Do wybudowanego w 1930 roku „Palace” gestapo wprowadziło się wkrótce po wkroczeniu do Zakopanego, a opuściło go dopiero z początkiem 1945 roku. Na ścianach więźniowie wyryli wiele wstrząsających inskrypcji, które dzisiaj można oglądać już tylko na zdjęciach. Autorką najsławniejszej z nich była 18-letnia Helena Błażusiak. Napisane przez nią słowa: „O mamo, nie płacz, nie. Niebios przeczysta królowo Ty zawsze wspieraj mnie” znalazły się w jednym z najbardziej znanych dzieł polskiej muzyki współczesnej - III Symfonii Pieśni Żałosnych Henryka Mikołaja Góreckiego.

W „Palace” więziono m.in. wybitnych sportowców: Helenę Marusarzównę (została rozstrzelana w 1941 roku) i Bronisława Czecha (zginął w Auschwitz-Birenau trzy lata później).

Ogromne zasługi dla ratowania pamięci o tym miejscu męczeństwa położył przetrzymywany w nim i torturowany doktor Wincenty Galica, który trafił potem do obozów koncentracyjnych w Auschwitz, w Mauthausen-Gusen i w Sachsenhausen (zmarł w 2010 roku).

Myślę, że mogę wyrazić - nie tylko we własnym imieniu, ale także licznych środowisk kombatanckich i niepodległościowych z całej Polski - wielkie uznanie dla obecnych władz Zakopanego, że zrealizowały niepisany testament rzeszy więźniów „Palace” i chcą uczynić z tego budynku muzeum polskiej martyrologii. Mam nadzieję, że powiedzie im się ten zamiar, a na ściany dawnej katowni wrócą - w postaci zdjęć - niektóre inskrypcje.

Jeżeli miałbym zaś organizatorom tej placówki coś zaproponować, to umieszczenie przy wejściu do niej słów wyrytych w innym więzieniu gestapo - przy alei Szucha 25 w Warszawie, które jak chyba żadne inne oddają istotę i sens poświęcenia dla naszej Ojczyzny:

„Łatwo jest mówić o Polsce, trudniej dla niej pracować, jeszcze trudniej umrzeć, a najtrudniej cierpieć.” 

Jerzy Bukowski
Dziennik Polonijny
Polish Pages Daily News